pooriyakh83



علل ضعف دانش آموزان در درس ریاضی در دوره ی راهنمایی و چگونگی رفع آن

ریاضی، یکی از درس های علوم پایه است و از اهمیت بالایی برخوردار است، اما عواملی مانند ناکارآمدی و سنتی بودن شیوه تدریس، خشک بودن فضای کلاس درس، حجم بالای کتاب، بالا بودن جمعیت دانش آموزی در یک کلاس موجب شده است برخی دانش آموزان در طول دوران تحصیل خود با دشواری این درس را فرا بگیرند. طبق گفته کارشناسان آموزشی تعداد کمی از دانش آموزان به این درس علاقه دارند در حالی که اگر آن ها با شیوه های نوین، آموزش داده شوند نه تنها حلاوت این درس را حس می کنند بلکه با استفاده از آن می توانند از تفکر منطقی و خلاق برخوردار شوند.
ریاضی از علومی است که موجب تقویت خلاقیت و افزایش قدرت تجزیه و تحلیل دانش آموزان می شود، با این حال، برخی از دانش آموزان برای فراگیری این درس، علاقه وانگیزه کافی ندارند و شاهد افت تحصیلی آن ها در این درس هستیم. در این گزارش به دلایل این موضوع پرداخته ایم. یکی از دانش آموزان در این باره می گوید: در دوران راهنمایی به دلیل شیوه نامناسبی که معلمانم برای تدریس این درس در پیش گرفته بودند، نتوانستم با اصول اولیه درس ریاضی آشنا شوم و با گذشت 2 سال از آن زمان و شرکت در کلاس های خصوصی هنوز هم نتوانسته ام ضعفم را در این درس جبران کنم . این دانش آموز روش تدریس معلم مقطع راهنمایی را در تفهیم درس ریاضی بسیار مؤثر می داند و می افزاید: هر سال افت تحصیلی ام در درس ریاضی بر معدلم تأثیر منفی می گذارد و بی علاقگی و بی انگیزه بودنم در این درس مانع پیشرفت تحصیلی ام شده است.
تمرین های ریاضی بسیار سنگین است
یک دانش آموز دیگر هم اظهار می دارد: همیشه در کلاس ریاضی دانش آموزانی که در این درس استعداد بیشتری دارند مورد توجه معلم قرار می گیرنداین دانش آموز نیز با بیان این که مطالب درسی و تمرین های ریاضی بسیار سنگین است اضافه می کند: تعداد زیاد دانش آموزان در کلاس، مانع رسیدگی بیشتر معلم به وضعیت درسی دانش آموزان به ویژه در درس ریاضی می شود.

کلاس درس خسته کننده است
یکی دیگر از دانش آموزان نیز با گلایه از روش تدریس معلم ریاضی و خشک و خسته کننده بودن ساعت این درس تصریح می کند: متأسفانه والدینم نیز در زمینه ریاضی سواد کافی ندارند و نمی توانم از آن ها، برای افزایش توانایی ام در این درس کمک بگیرم.وی ادامه می دهد: کلاس های جبرانی ریاضی باید به طور دائم در مدرسه برگزار و از معلم با تجربه در این کلاس ها استفاده شود تا دانش آموزان ضعیف بتوانند اشکال های خود را در این درس برطرف کنند و همگام با دانش آموزان قوی حرکت کنند.
ضرورت آموزش ریاضی به شکل عملی و کاربردی
یک معلم ریاضی با بیان این که باید ریاضی را به شکل عملی و کاربردی به دانش آموزان آموخت، می گوید: هنگامی که دانش آموز کاربرد علم ریاضی را در زندگی خود درک کند به یادگیری آن علاقه بیشتری نشان خواهد داد. بنابراین معلم باید این درس را با شیوه مناسبی تدریس کند. وی می افزاید: رابطه ریاضی در درس های دیگر باید مشخص شود و به دانش آموزان آموخت که در بیشتر درس ها مانند علوم تجربی، جغرافیا، ورزش، حرفه و فن و هنر می توان از این علم بهره برد.وی خاطر نشان می کند: نباید ریاضی را فقط در اعداد و ارقام خلاصه کرد؛ به عنوان مثال هنگامی که به دانش آموزان مفهوم مساحت و محیط را آموزش می دهیم بهتر است آن را در حیاط مدرسه و با اندازه گیری به وسیله متر و به شکل کاربردی و عملی نشان دهیم.وی با اشاره به این که کلاس ریاضی باید از حالت خشک و سنتی خارج و کار گروهی و یادگیری مشارکتی تقویت شود می افزاید: اگر دانش آموزان خودشان به قانون ریاضی برسند و آن را کشف کنند، یادگیری شان عمیق تر می شود، بنابراین بهتر است معلم بیشتر به شکل یک راهنما در کنار دانش آموزان باشد، نه این که فقط به عنوان متکلم وحده در مقابل آن ها قرار بگیرد.وی اظهار می دارد: دانش آموزان به دلیل هم سن و سال بودن، زبان یکدیگر را بهتر می فهمند و معلم ریاضی باید از دانش آموزان قوی تر که مطلب را زودتر فرا گرفته اند برای ارائه مطلب به دانش آموزان دیگر کمک بگیرد.
همچنین معلمان میتوانند از دانش آموزان داوطلب بخواهند که یکی ازدرس های ریاضی را به صورت کنفرانس توضیح دهد و او را به روش های گوناگون تشویق کنند آن وقت معلمان میتوانند اثرات مثبت این روش را ببینند.

ریاضی و کمک به نظم و طبقه بندی اطلاعات
در همین ارتباط، معاون آموزش متوسطه اداره کل آموزش و پرورش استان زنجان با اشاره به اهمیت درس ریاضی می گوید: ریاضی از جمله درس هایی است که به نظم و طبقه بندی اطلاعات دانش آموزان کمک زیادی می کند و قوه نقد، انتقاد، خلاقیت و حس کنجکاوی آن ها را افزایش می دهد وی با بیان این که فراگیری این درس، موجب رشد قدرت تجزیه و تحلیل دانش آموزان می شود، می افزاید: یکی از ابزارهای قوی برای تربیت تفکر و استدلال دانش آموزان، تدریس ریاضی است که به اعتقاد بسیاری از معلمان، این درس تغذیه کننده اصلی علوم دیگر است.وی اظهار می دارد: پایه فناوری و صنعت، ریاضی است، ضمن این که موفق بودن دانش آموزان در این درس زمینه موفقیت آن ها را در علوم دیگر فراهم خواهد کرد.

وی ادامه می دهد: با آموزش مناسب ریاضی به دانش آموزان می توان توانایی آن ها را برای زندگی در جهان امروز که به فناوری و رایانه مجهز است،افزایش داد.

وی با بیان این که یادگیری ریاضی در راستای توسعه و پیشرفت ضروری است می گوید: این درس پایه علوم دیگر است و در درس های دیگر تأثیر می گذارد به طوری که مشاهده می شود حتی در المپیاد ادبی، دانش آموزانی که توانایی بیشتری در ریاضی دارند از موفقیت بیشتری برخوردار هستند.

برخی از دلایل افت تحصیلی در درس ریاضی
وی بی علاقه بودن بعضی از دانش آموزان را نسبت به درس ریاضی، علت افت تحصیلی آن ها در این درس ذکر می کند و با بیان این که این وضعیت گاهی نگران کننده است، ادامه می دهد: بخشی از افت تحصیلی دانش آموزان در درس ریاضی به سنگین بودن ودشواری این درس بازمی گردد که به تمرین و مهارت بیشتری نیاز دارد.وی عنوان می کند: با این وجود، برخی از دانش آموزان برای یادگیری این درس وقت کمتری می گذارند و در تمرین آن تعلل می کنند.


نتیجه یک پژوهش

<<اکبرزاده>> از انجام پژوهش در این اداره کل در رابطه با درس ریاضی دوره راهنمایی استان خبر می دهد و اظهار می دارد: نتایج این پژوهش نشان می دهد که یکی از عوامل مؤثر در افت تحصیلی دانش آموزان مقطع راهنمایی در درس ریاضی اضطراب آن ها در مواجه شدن با این درس است.وی همچنین اضافه می کند: سطح انگیزه تحصیلی دانش آموزان با موفقیت آن ها در درس ریاضی رابطه معناداری دارد، به طوری که با افزایش انگیزه، سطح موفقیت آن ها در درس ریاضی افزایش می یابد.وی با بیان این که عملکرد خانواده در افت تحصیلی دانش آموز در درس ریاضی مؤثر است می افزاید: تحقیقات آموزش و پرورش استان نشان می دهد، جو خانواده بر رشد یا افت تحصیلی دانش آموز در درس ریاضی تأثیر مستقیمی دارد، به طوری که هر دانش آموزی که با رفتار نامناسب والدین مواجه باشد دچار افت تحصیلی در این درس می شود.وی با تأکید بر این که باید با برنامه ریزی دقیق تلاش دانش آموزان را برای فراگیری درس ریاضی بیشتر کنیم تصریح می کند: محیط آموزشی با افت تحصیلی ریاضی رابطه معناداری را نشان می دهد به طوری که هر چه این محیط نامناسب باشد دانش آموزان در درس ریاضی ضعف بیشتری خواهند داشت.وی شیوه نامناسب تدریس ریاضی را یکی دیگر از علل افت تحصیلی دانش آموزان می داند و ادامه می دهد: بعضی از معلمان به شیوه های تدریس گذشته متکی هستند و به دانش آموزان فرصت کمتری می دهند که توانایی شان را نشان بدهند.وی با بیان این که روش های تدریس ناکارآمد، سهل انگاری در ارزشیابی، طراحی نامناسب سؤال ها و شیوه امتحان در افت تحصیلی دانش آموزان در درس ریاضی مؤثر است، می گوید: برای این که دانش آموزان در درس ریاضی افت کمتری داشته باشند، کتاب درسی به طور مرتب مورد بازنگری قرار می گیرد و نظرها و پیشنهادهای معلمان در تدوین این کتاب لحاظ می شود، ضمن این که آموزش و پرورش با برگزاری دوره های بازآموزی و ضمن خدمت و ارائه روش های جدید تدریس، معلمان را به استفاده از این روش ها تشویق می کند.وی اظهار می دارد: در سال تحصیلی گذشته کلاس های جبرانی درس ریاضی در پایه های مختلف تحصیلی به ویژه در مراکز شبانه روزی و برخی مدارس برگزار شد تا عقب ماندگی دانش آموزان در این درس تا حدی جبران شود.وی با اشاره به تجهیز کتابخانه های مدارس استان به کتاب های کمک درسی ریاضی، می افزاید: ضعف درسی دانش آموزان در ریاضی موجب کاهش گرایش آن ها به ادامه تحصیل در رشته ریاضی و استقبال آن ها از رشته های علوم تجربی و انسانی می شود و قبولی آن ها را در کنکور سراسری با مشکل مواجه می کند.

درکل عوامل زیر در افت تحصیلی دانش آموزان در درس ریاضی می تواند تأثیر بسزایی داشته باشد :
1- تراکم بیش از حد دانش آموزان در یک کلاس، موجب عدم رسیدگی از طرف معلم به دانش آموز می شود و استعداد بعضی از دانش آموزان نهفته می ماند.
2- پرسش های مستمر و شفاهی باعث قوت استدلال و اتکا به نفس در دانش آموزان می شود.
3- اهمیت دولت و جامعه و آموزش و پرورش در افت تحصیلی بخصوص در دروس علوم پایه تأثیر بسزایی دارد.
4- بعضی از دانش آموزان به درس علاقمند نیستند، اما در کنار دیگر دانش آموزان مشغول به تحصیل هستند و به دنبال مدرک گرایی می باشند. آگاهی خانواده ها و سوق دادن این دانش آموزان به کارهای مورد علاقه می تواند تأثیر بسزایی در پیشرفت آنان در حرفه های دیگر باشد تا آن که معضل و مخل کلاس باشند.
5- دروس مختلف مثلادروس علوم پایه و دروس شفاهی و عملی نباید با هم مقایسه شوند. مدیران درصدهای قبولی رشته ها را با هم مقایسه کنند، نه دروس متفاوت، زیرا معلمین علوم پایه به خاطر درصد بالای قبولی کلیشه ای کار می کنند و دانش آموز از معلمین متعدد با کلاس های تقویتی و خصوصی نمره قبولی کسب می نماید.
6- مدیران مدارس دانش آموزان موفق در درس های سبک را مورد تشویق قرار می دهند و همین جایگاه و اهمیت، علاقه دانش آموزان را به سوی رشته های علوم انسانی سوق می دهد، چون نتیجه مطلوب تری در زمان کوتاه عایدشان می شود و استعدادها و خلاقیت ها در دروس علوم پایه مشخص می شود، نه دروس علوم انسانی.
7- توجه هرچه بیشتر به تفاوت های فردی و عادت به مطالعه و تفکر مستقیم و ایجاد مهارت و مطالعه درست و یادگیری و تکرار و تمرین تأثیر مثبتی در پیشرفت دروس علوم پایه بخصوص ریاضی را دارد.
8- کلاس های روش تدریس نوین( استفاده از وسایل مدرن و به روز و. )برای معلمان می تواند تأثیر مهمی داشته باشد.
9- محتوا و متناسب نبودن مطالب درسی با ساعت تدریس و بی حوصلگی دانش آموزان به خاطر فکر زیاد و مدت طولانی و دیر نتیجه گرفتن از حل مسائل درسی باعث افت تحصیل خواهد شد.
10- چون سیستم آموزشی کشور ما از دیگر کشورها الگوبرداری بدون تحقیق علمی کافی و بدون توجه به شرایط فرهنگی- اجتماعی و جغرافیایی صورت گرفته است، لذا نظام آموزشی ما همیشه با مشکلات و بی عدالتی رو به رو است که این مشکل را می توان در تنوع بی دلیل در دروس و کلاس و میزان ساعات درس و مهمتر از همه ارزشیابی و امتحان پایانی از آموزش محروم، ناشی از آن می باشد. چون اختلاف فردی، فرهنگی، طبقاتی، اقلیمی و. در نظر گرفته نمی شود.


10روش برای ایجاد انگیزه در دانش آموزانrlm;
گاهی دانش آموز دچار بی انگیزگی در درس خواندن و حتی در یادگیری می شود. حوصله درس خواندن ندارد، به صحبت های معلمش گوش می کند، اما تمام حواسش جایی دیگر است، در خانه لای کتاب را بی هیچ حوصله ای باز می کند، اما نمی تواند با کتاب ارتباط برقرار کند و مطالب را به ذهن بسپارد. این حالت اگر به حالتی پایدار تبدیل شود و در او بماند، هم برای خودش نگران کننده و خطرناک می شود، هم برای مدرسه و معلم و هم برای خانواده.
برای آن که دانش آموز در این موقعیت قرار نگیرد و شرایط را برای خود و دیگران سخت نکند، 10 روش و راهکار پیشنهاد می شود که به کار بستن آنها بی ثمر نیست.rlm;
rlm;گاهی دانش آموز دچار بی انگیزگی در درس خواندن و حتی در یادگیری می شود. حوصله درس خواندن ندارد، به صحبت های معلمش گوش می کند، اما تمام حواسش جایی دیگر است، در خانه لای کتاب را بی هیچ حوصله ای باز می کند، اما نمی تواند با کتاب ارتباط برقرار کند و مطالب را به ذهن بسپارد. این حالت اگر به حالتی پایدار تبدیل شود و در او بماند، هم برای خودش نگران کننده و خطرناک می شود، هم برای مدرسه و معلم و هم برای خانواده.

برای آن که دانش آموز در این موقعیت قرار نگیرد و شرایط را برای خود و دیگران سخت نکند، 10 روش و راهکار پیشنهاد می شود که به کار بستن آنها بی ثمر نیست.rlm;
rlm;1. بیان دقیق انتظارات در آغاز درس، با توجه به هدف های آموزشی
این نکته که دانش آموز بداند معلم چه انتظاراتی از او دارد و هدف کاملاً برای او روشن باشد، بی شک به بهبود یادگیری و افزایش علاقه در یادگیرندگان کمک خواهد کرد. پژوهش های انجام شده نشان داده است که یادگیرندگانی که از هدف های درس و آموزش اطلاعی ندارند، به خوبی یادگیرندگانی که معلم قبل از شروع درس انتظارات خود را به ایشان می گوید و آنان را از هدف های درس آگاه می سازد، در پیشرفت درس موفق نمی شوند.rlm;

rlm;2. استفاده از تشویق های کلامی
در بسیاری از مواقع، تشویق های کلامی معلم از دیگر انواع تشویق مؤثرتر است و تأثیر بسیار زیادی بر عملکرد دانش آموز دارد. چون بلافاصله پس از یک رفتار خوشایند رخ می دهد. استفاده از واژه هایی مثل <<خوب>>، <<عالی>>، <<آفرین>> و <<خیلی خوب>> پس از عملکرد درست دانش آموز، از تدبیرهای مؤثر انگیزشی است. مؤثرترین تشویق آن است که به رفتار و عملکرد درست دانش آموز وابسته باشد.
هم چنین معلم باید به اندازه لازم دانش آموزان را ستایش و تشویق کند. اگر تشویق بیش از حد باشد، اثر مثبت خود را از دست می دهد و از خاصیت تقویت کنندگی آن کم می شود.rlm;

rlm;3. بهره گیری از آزمون و نمره
نمره های ارزشیابی هایی که معلمان از دانش آموزان به عمل می آورند، ارزش انگیزشی زیادی دارند. زیرا این نمره ها با پاداش هایی مثل تأیید معلم و پدر و مادر، ارتقا به کلاس بالاتر، ورود به دانشگاه و رضایت از عملکرد خود همراه اند. به ویژه اگر این نمره ها به صورت مستمر و ماهانه همراه با بازخورد به اطلاع سرپرست دانش آموزان رسانده شود، در افزایش انگیزش دانش آموزان اثر مثبتی دارد. بنابراین معلم می تواند با اجرای آزمون های هدفمند، سطح انگیزشی یادگیرندگان را بالا ببرد. با این حال نکته ای را که باید درباره امتحانات گوناگون در نظر داشت، این است که از آن ها به عنوان وسیله ای برای اطلاع دانش آموزان از نحوه عملکرد و میزان یادگیری شان استفاده کرد، نه به عنوان وسیله ای برای تهدید و تنبیه آنان.rlm;

rlm;4. استفاده از خاصیت برانگیختگی مطالب
هر اندازه مطالب ارائه شده جدید، پر معنی و تعجب بر انگیز باشد، باعث افزایش سطح برانگیختگی و همچنین عامل تحریک حس کنجکاوی در دانش آموزان می شود. با توجه به این موضوع، معلم می تواند با ارائه مطالبی که ویژگی های برانگیختگی دارد، در دانش آموزان ایجاد انگیزه کند.
مطلبی که برای دانش آموز نو و معنی دار باشد، شوق یادگیری و دانستن را در او افزایش می دهد و رغبت او را به یادگیری بیشتر خواهد کرد.rlm;

rlm;5. ارائه مطالب آموزشی از ساده به دشوار
ارائه مطلب از ساده به مشکل باعث می شود دانش آموز در ابتدا به موفقیت هایی دست یابد. این موفقیت اولیه موجب می شود دانش آموز اعتماد به نفس بیشتری کسب کند. همین امر، تحرک و انگیزشی در او ایجاد می کند تا برای یادگیری متن های دشوارتر بعدی آماده شود. برعکس، چنانچه مواد آموزشی در ابتدا به صورت مشکل ارائه شوند، ممکن است شکست و ناکامی را در دانش آموز به دنبال داشته باشد و به دنبال آن دلسردی و بی انگیزگی در او ایجاد شود. موفقیت آغازین دانش آموز، موجب دریافت تشویق هایی از سوی معلمان و پدر و مادر خواهد شد و این خود، به افزایش انگیزه برای یادگیری بیشتر در دانش آموزان می انجامد.rlm;

rlm;6. کاربرد مثال های آشنا هنگام آموزش مطالب تازهrlm;
برای این که علاقه دانش آموزان به یادگیری بیشتر شود، بهتر است معلم به هنگام آموزش مطالب تازه از مثال های ملموس و آشنا استفاده کند. استفاده از مثال های شناخته شده، ذهن دانش آموز را تحریک می کند و علاقه به جریان یادگیری را در او افزایش می دهد. زمانی که می خواهید مطالب آموخته شده حالت کاربردی داشته باشد، بهتر است آن ها را در موقعیت های تازه به کار ببرید. زیرا استفاده از موقعیت های تازه باعث می شود دانش آموز از حالت کسلی که در اثر یکنواختی برایش ایجاد شده است، خارج شود و با میل و علاقه در جریان یادگیری قرار بگیرد.rlm;

rlm;7. بهره بردن از روش های متنوع آموزشی
بحث گروهی، پرسش و پاسخ، گزارش انفرادی و گروهی، و هر تدبیر دیگری که دانش آموزان را در فعالیت یادگیری شرکت دهد، به مقدار زیادی انگیزه ی آنان را بالا می برد. خسته کننده ترین روش آموزشی آن است که معلم تمام وقت کلاس را به خود اختصاص دهد و فرصت هیچ گونه فعالیت و اظهار نظری را به دانش آموزان ندهد.
پژوهش های متعدد نشان داده است یکی از بهترین راه های ایجاد انگیزه در یادگیرندگان، شرکت دادن ایشان در فعالیت های کلاسی است.rlm;

rlm;8. کاستن از پیامدهای منفی مشارکت یادگیرندگان
برای این که دانش آموزان بتوانند در امر یادگیری شرکت فعال داشته باشند، به پاداش یا انرژی مثبت معلم خود نیاز دارند. اگر دانش آموزی که به قدر توانایی خود سعی در مشارکت کلاس و یادگیری دارد، مورد توجه معلم قرار گیرد، انگیزه بیشتر دانش آموز بیشتر خواهد شد. چون تقویت مثبت، بهترین و مؤثرترین روش تثبیت رفتار و مهم ترین عامل ادامه رفتارهای انسان در زندگی روزانه است. برای این منظور، معلم باید بکوشد از پیامدهای آزار دهنده جلوگیری کند. بعضی از عواملی که ممکن است در جریان یادگیری باعث دلسردی دانش آموزان شود، عبارتند از:rlm;

rlm;* بی توجهی معلم به علاقه و استعداد دانش آموزان.
* استفاده محض از روش های تدریس سنتی مانند حفظ و تکرار یا سخنرانی و برنیانگیختن حس کنجکاوی دانش آموزان.
* مجبور کردن دانش آموزان به انجام تکالیفی که سطح دشواری شان خارج از توانایی آنها است.
* از دست دادن حس اعتماد به نفس در نتیجه شکست در حل مسائل یا انجام فعالیت های یادگیری.
* گرفتن نمره کم در امتحانی که معلم قبلاً محتوای آن را آموزش نداده است.
* مجبور ساختن دانش آموز به رقابت با کسانی که از او توانایی بیشتری دارند.
* بی توجهی معلم به کوشش های دانش آموزان.
* مجبور کردن دانش آموزان به ساکت و آرام نشستن در کلاس و گوش دادن به سخنرانی های خسته کننده معلم.rlm;

rlm;9. تکلیف های نه ساده، نه دشوار

معمولاً دانش آموزانی که انگیزه پیشرفت بیشتری دارند، به دنبال تکلیف هایی می روند که با کمی تفکر و پیچیدگی همراه باشد و آن ها را به فعالیت وادارد. این نوع تکالیف، اگر درست و بجا ارائه شوند، به اعتماد به نفس در دانش آموز خواهد انجامید. حال اگر این تکلیف ها بسیار ساده و پیش پا افتاده باشند، چنین احساسی ایجاد نخواهد شد. همچنین اگر تکالیف بسیار دشوار باشند، احتمال شکست و ناکامی و به دنبال آن بی اعتمادی به نفس را در او ایجاد خواهد کرد.

بنابراین، سطح دشواری تکلیف های درسی باید با سطح توانایی و یادگیری دانش آموز منطبق باشد تا او بتواند با تلاش و کوششی که به خرج می دهد، از عهده انجام تکالیف برآید و انگیزه یادگیری اش افزایش یابد.rlm;

rlm;10. ارائه مطالب در ارتباط با موقعیت های واقعی زندگی

براساس اعتقاد و یافته های روان شناسان، انگیزه واقعی انسان ها در یادگیری، انگیزه درونی ایشان است. فهمیدن مطالب، انگیزه درونی آنان را تقویت خواهد کرد و سبب شوق یادگیری و کشف اطلاعات خواهد شد. به همین دلیل، هر اندازه مطالب معنی دارتر و منطقی تر باشند، کنجکاوی افراد را بیشتر تحریک می کنند. بر همین اساس، در کلاس درس نیز اگر معلم بتواند مطالب درسی را به صورت معنی دار و قابل درک ارائه دهد و آن ها را با موقعیت های واقعی زندگی ارتباط دهد، شوق و انگیزه یادگیری در دانش آموز افزایش خواهد یافت.rlm;


آخرین ارسال ها

آخرین جستجو ها

ahmadlavasani دانلود کتاب رایگان مینویسم ابد و یک روز! بخوان هیچوقت... بلاگی برای فایل ها دنياي خوردني ها تناسب اندام چرا دختر ها از عروسک خوششان می آید کلبه قرار انجام پایان نامه وِمکا